تابلوهای برق ساختمان یا کنتور ساختمان:
سیم کشی ساختمان و برق منازل از اساسی ترین بخش های آن می باشد. اغلب دستگاه های الکترونیکی به وسیله برق شهر فعالیت می کنند. معمولا این برق به تمام بخش های داخلی و برای سایر ساکنان ساختمان که در پرداخت هزینه و مصرف برق مشارکت دارند انشعاب دارد. برق اصلی ساختمان در ابتدای ورودی آپارتمان یا منزل توسط تابلو برق مشاهده می شود. اگر سیستم برق کلیه واحدهای آپارتمان دچار ایراد شود از طریق بازبینی، تعمیر تابلو و مشاهده نقشه برق ساختمان به سهولت انجام می شود.
تابلو برق چیست؟
جهت توزیع جریان برق در هر یک از واحد های مسکونی و قسمت های مشاع به یک تابلو برق نیاز داریم. این تابلو مانند راهنما جهت سیم کشی ساختمان است که از سیستم برق ساختمان در مقابل اتصال کوتاه یا نتی جریان و برق گرفتگی حفاظت می کند.
تابلو برق یک محفظه جهت نصب و سیم بندی ابزار الکتریکی می باشد که کلیه کلیدها و قطعات کنترلی و حفاظتی و لوازم نمایشگر برروی آن نصب می شود.
تابلو برق به محفظه ای فلزی یا غیر فلزی گفته می شود که تجهیزات برقی مانند کنتورها، فیوزها، کلید محافظ جان و چراغ سیگنال بر روی آن نصب می شوند.
با توجه به نوع واحد مسکونی( آپارتمانی ، ویلایی وتجاری) دو نوع تابلو برق در آن مورد استفاده قرار می گیرد. بعضی از تابلو برق ها بزرگتر و پیچیده تر می باشند که با توجه به تعداد واحدهای مجتمع در نظر گرفته می شوند.
می توان گفت تابلو های برق ساختمان سه نوع می باشند
.
نوع اول( تابلوی تقسیم واحد):
این تابلو مختص هر واحد مسکونی است و در ورودی آپارتمان یا داخل هر واحد نصب می شود. در این تابلو انواع مختلف فیوزها مینیاتوری و کلیدهای محافظ برق مشاهده می شود
جعبه فیوز در هر واحد ساختمان و در ورودی آپارتمان نصب می شود. به این ترتیب همه مصرف کننده های واحد مسکونی به وسیله آن تغذیه می شوند. برای نقشه ساختمان برق با علامت اختصاری DP نمایش می دهند.
در گذشته جعبه فیوز در ساختمان وجود نداشت و به روش جعبه تقسیم سیم کشی منازل طراحی می شد. با توجه به امتیازاتی که جعبه فیوز دارد، استفاده از آن در گذر زمان فراگیر شد و در حال حاضر جزو مقررات برق ساختمان می باشد. جعبه فیوز از این نظر اهمیت دارد که وقتی که یکی از خطوط از مسیر مدار خارج شود، برق سایر مسیرها قطع نخواهد شد.
تابلو برق ساختمان جهت هر واحد به صورت مجزا اعمال می شود و برق هر واحد را به کنتور مربوط به همان واحد ارسال می کند جهت محاسبه برق مصرف شده و پرداخت بهای برق باید به کنتور اصلی ساختمان رجوع کرد.
نوع دوم( تابلوی برق عمومی ساختمان):
این تابلو برق که در ساختمان استفاده می شود تابلو برق عمومی است. در برخی از ساختمان ها به صورت مجزا می باشد و اغلب ساختمان ها دارای جعبه مجزا نیستند. به این ترتیب در تابلو برق کنتور مقداری از فضا را در اختیار آن قرار می دهند. این محفظه برای همه ساکنین مجتمع یا آپارتمان است و مربوط به واحد خاص نمی باشد.
از این تابلو برق جهت برق رسانی قسمت های عمومی ساختمان مانند آسانسور، روشنایی راه پله ها، روشنایی راهرو، حیاط، پشت بام، برق آنتن مرکزی، اعلان حریق، آیفون و کلیه وسایل برقی که اهالی ساختمان در پرداخت هزینه آن با یکدیگر مشارکت دارند، استفاده می شود. این تابلو در نقشه های برق ساختمان با علامت اختصاری GP نشان داده می شود. معمولا در این تابلو جهت سرخط روشنایی ها از فیوز ۱۰ آمپر و برای سر خط پریزها از فیوز ۱۶ آمپر به کار می رود. باید دانست جهت آسانسور واحد های آپارتمانی یا مجتمع ها از یک فیوز ۳ فاز مجزا برای برق رسانی آن استفاده می شود.
این تابلو ها در انواع توکار و روکار در بازار عرضه می شوند. اغلب مهندسین برق جهت کاهش هزینه و افزایش سرعت کار از این تابلو استفاده نمی کنند بلکه فیوزهای آن را در تابلوی اصلی نصب می کنند. در صورتی که تابلو مجزا باشد و دارای یک کنتور جداگانه باشد هزینه برق بین ساکنین تقسیم می شود.
نوع سوم( تابلوی اصلی یا تابلوی کنتور):
این تابلوی اصلی یا تابلوی کنتور ها می باشد که باید نزدیک درب ورودی اصلی ساختمان نصب شود. کابل اصلی برق ساختمان به وسیله اداره برق از طریق تیر چراغ برق به داخل ساختمان وارد می شود. بنابراین برق شهر ابتدا باید وارد این تابلو شده و سپس در بین واحدها و قسمتهای مشاعی ساختمان تقسیم شود. این تابلو به با علامت اختصاری MDP نمایش داده می شود.
باتوجه به تعداد کنتورهای موجود که باید در باکس نصب شود تابلوها انتخاب می شوند. برای یک مجتمع بزرگ چند واحدی تابلو را به نحوی می سازند که علاوه بر تعداد واحد ها یک کنتور عمومی نیز در داخل آن نیز نصب شود.. برای ساختمان های مجهز به آسانسور برای کنتور عمومی از سه فاز و در غیر این صورت از کنتور تک فاز استفاده می شود. برای این کنتورها نیز دو نوع توکار و روکار در بازار موجود می باشد. در هنگام ساخت بنا نسبت به توکار یا روکار بودن این محفظه تصمیم گیری می شود و تا اتمام کار ساخت و ساز به همین شکل باقی می ماند. برای قرائت برق اصلی توسط مامور کنترل، مقدار مصرفی برق هر واحد و برق مشاع را مورد بررسی قرار می دهد. امروزه برخی تابلوها به شکل هوشمند طراحی شده اند و همه محاسبات و کنترل کنتورها به شکل هوشمند انجام می شود. البته استفاده از این کنتورها به شکل آزمایشی در برخی مناطق انجام می شود و هنوز استفاده عمومی پیدا نکرده است.
در هنگام نصب کنتور باید این نکات را در نظر داشته باشیم:
- ارتفاع مناسب برای نصب کنتورهای برق تکی از کف بین ۱۸۰ متر تا ۲ متر می باشد.
- برای مجتمع های بزرگ ارتفاع مناسب برای نصب تابلوهای کنتور حداکثر ۲۲۰ سانتی متر می باشد و ارتفاع زیر تابلو نیز حدود یک متر از کف مناسب می باشد.
- تابلوهای کنتور باید در نزدیکی محل ورودی و خروج درب ساختمان نصب شود و باید به گونه ای باشد که وقتی در باز شد به کنتور برخورد نداشته باشد.
- برای تابلوهای کنتور فلزی حتما سیم ارت به بدنه تابلو باید متصل شود.
- قطر ورقه ای که تابلو از آن ساخته می شود نباید از ۱/۵ میلی متر کمتر باشد.
- در صورتی که بخواهیم از تابلو برق جهت تقسیم تلفن واحدها، برای نصب ترانس آیفون و سربندی سیم های آیفون، کنترل برق حیاط و قسمت های مشترک استفاده شود، باید یک پنل جدا برای این منظور در نظر گرفته شود.
- در هنگام نصب تابلوی برق کنتورها فاصله آن را با لوله های آب و گاز در نظر داشته باشید. (معمولا فاصله کنتور تا لوله های گاز ۱۳۰ سانتی متر و با لوله های آب حداقل باید ۶۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.)
